Rekreatif Faaliyetlere Katılan Yaşlı Turistlerin Boş Zaman Motivasyonu Boş Zaman Tatmini ve Mental İyilik Hallerinin Tekrar Ziyaret Etme Niyetlerine Etkisi

Özge Yavuzoğlu Bolu; Gülseren Yurcu

doi:10.5281/zenodo.15761489

Yazarlar

Özge Yavuzoğlu Bolu Akdeniz Üniversitesi https://orcid.org/0009-0008-5603-4951
Gülseren Yurcu Akdeniz Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-6735-0430

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.15761489

Anahtar Kelimeler:

Rekreasyon, Yaşlılık, Boş Zaman Motivasyonu, Boş Zaman Tatmini, Mental İyilik Hali

Özet

Araştırmanın amacı, Antalya’da rekreatif faaliyetlere katılan 50 yaş ve üzeri turistlerin boş zaman motivasyonları, boş zaman tatminleri ve mental iyilik halleri ilişkisini saptamak ve bu faktörlerin tekrar ziyaret etme niyetleri üzerindeki etkisini değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda Antalya ili otellerinde rekreatif faaliyetlere katılan 50 yaş ve üzeri toplamda 394 katılımcıya ulaşılmıştır. Veri toplamak için Boş Zaman Motivasyonu, Boş Zaman Tatmini, Mental İyi Olma ve Tekrar Ziyaret Etme Niyeti ölçekleri kullanılmıştır. Veri analizi sonucunda turistlerin boş zaman motivasyonu algılarında yaş, eğitim durumu ve gelir durumuna göre farklılık oluşmuştur. Boş zaman tatmini algıları cinsiyet, medeni durum, gelir durumu, yaş ve eğitim durumuna göre farklılık oluşturmaktadır. Turistlerin mental iyilik hali algıları cinsiyet, medeni durum, yaş ve eğitim durumuna göre farklılık oluşturmaktadır. Turistlerin tekrar ziyaret etme niyetleri medeni durum, yaş ve eğitim durumuna göre farklılık oluşturmuştur. Rekreatif faaliyetlere katılan katılımcıların boş zaman motivasyonu, boş zaman tatmini, mental iyilik hali ve tekrar ziyaret etme niyetleri arasında pozitif ilişki olduğu saptanmıştır.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

Abdullah, S. I. N. W. ve Lui, E. (2018). Satisfaction drivers and revisit intention of international tourists in Malaysia. Journal of Tourism Hospitality and Environment Management. 3(9),1-13.

Aktin, S. (2020). Emeklilik sonrası gündelik yaşam ve boş zaman pratikleri: Kabul günleri örneği. Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi. 4(4), 17-39.

Alen, E., Losada, N. ve de Carlos, P. (2017). Profiling the segments of senior tourists throughout motivation and travel characteristics. Current Issues in Tourism. 20(14), 1454-1469.

Alén, E., Nicolau, J. L., Losada, N. ve Domínguez, T. (2014). Determinant factors of senior tourist length of stay. Annals of Tourism Research. 49, 19-32.

Bayer, M. Z. (1973). Memleketimizde tabiatı koruma ve rekreasyon. Çalışma ve Çalışma Dışı Zamanın Planlanması Semineri, Ankara: ODTÜ Yayınları, 49-81.

Beard, J. G. ve Ragheb, M. G. (1980). Measuring leisure satisfaction. Journal of Leisure Research. 12(1), 20-33.

Bell, S. L., Phoenix, C., Lovell, R. ve Wheeler, B. W. (2014). Green space, health and wellbeing: Making space for individual agency. Health & Place. 30, 287–292.

Broughton, K. ve Brent, B. A. (2007). Leisure satisfaction of older adults. Activities, Adaptation & Aging. 31(1), 1-18.

Cengiz, F. ve Kantarcı, K. (2013). Üçüncü yaş turistlere yönelik turistik ürün önem-performans analizi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi. 5(2), 29-35.

Ceylan, U. (2018). Üçüncü yaş turistlerin termal konaklama işletmelerinden beklentileri üzerine bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7(4), 671-685.

Chen, C. F. ve Wu, C. C. (2009). How motivations, constraints, and demographic factors predict seniors. Asia Pacific Management Review. 14(3), 301-312.

Çelik, G. (2011). Kamu kuruluşlarında çalışan engelli bireylerin serbest zaman engellerinin ve tatmin düzeylerinin incelenmesi (Antalya merkez örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.

Dann, G. M. (1981). Tourism motivations: An appraisal. Annals of Tourism Research. 8(2), 189–219.

Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (1985). Conceptualizations of intrinsic motivation and self-determination. Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. 11-40.

Dunstan, D.W., Salmon, J., Owen, N., Armstrong, T., Zimmet, P. Z., Welborn, T. A. ve AusDiab Yönetim Komitesi. (2004). Yetişkinlerde teşhis edilemeyen anormal glikoz metabolizması riski ile ilgili olarak fiziksel aktivite ve televizyon izleme. Diyabet Bakımı. 27(11), 2603-2609.

Dupuis, S. L. ve Smale, B. J. (1995). An examination of relationship between psychological well-being and depression and leisure activity participation among older adults. Loisir et société/Society and Leisure. 18(1), 67-92.

Eryılmaz, A. ve Ercan, L. (2011). Investigating of the subjective well-being based on gender, age and personality traits. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36): 139 149.

Eşigül, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları stres ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkide sosyal problem çözmenin aracı ve düzenleyici rolünün incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

Flacker, J. M. (2003). What is a geriatric syndrome anyway. J Am Geriatr Soc. 51, 574-576.

Fleischer, A. ve Pizam, A. (2002). Tourism constraints among ısraeli seniors. Annals of Tourism Research. 29(1), 106-123.

Foottit, J. ve Anderson, D. (2012). Associations between perception of wellness and health-related quality of life, comorbidities, modifiable lifestyle factors and demographics in older australians. Australas J Ageing. 31, 22-27.

Francken, D. A., van Raaij, W. F. ve Verhallen, T. M. M. (1981). Satisfaction With Leisure Activities. In W. Molt (Ed.), Advances in Economic Psychology: Third European Colloquium on Economic Psychology. Meyn, Heidelberg.

Gitelson, R. J. ve Crompton, J. L. (1984). Insights into the repeat vacation phenomenon. Annals of Tourism Research. 11, 199-217.

Gu, D., Zhu, H., Brown, T., Hoenig, H. ve Zeng, Y. (2016). Tourism experiences and self-rated health among older adults in China. Journal of Aging and Health. 28(4), 675–703.

Güler, E. Ö., Güler, H. ve Börüban, C. (2017). The travel preferences of elderly travelers living in Adana. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 26(3), 109-124.

Haring, M. J., Stock, W. A. ve Okun, M. A. (1984). A research synthesis of gender and social class as correlates of subjective well-being. Human Relations. 37(8), 645-657.

Huber, D. (2019). A life course perspective to understanding senior tourism patterns and preferences. International Journal of Tourism Research. 2, 1-16.

Hung, K. ve Crompton, J. L. (2006). Benefits and constraints associated with the use of an urban park reported by a sample of elderly in Hong Kong. Leisure Studies. 25, 291 311.

Hsu, C. H. ve Kang, S. K. (2009). Chınese urban mature travelers motivation and constraints by decision autonomy. Journal of Travel & Tourism Marketing. 26(7), 703-721.

Jang, S. S., Bai, B., Hu, C. ve Wu, C. (2009). Affect, travel motivation, and travel ıntention: a senior market. Journal of Hospitality & Tourism Research. 33(1), 51-73.

Jiménez-Pavón, D., Carbonell-Baeza, A. ve Lavie, C. J. (2020). Physical exercise as therapy to fight against the mental and physical consequences of COVID-19 quarantine: Special focus in older people. Progress in Cardiovascular Diseases. 63(3),386-390.

Kelly, P. A. (1983). Witt division of recreation and leisure studies. North Texas State University.

Kemperman, A. ve Timmermans, H. (2014). Green spaces in the direct living environment and social contacts of the aging population. Landscape and Urban Planning. 129, 44-54.

Kermen, U. (2013). Üniversite öğrencilerinin ihtiyaç doyumu ve öznel iyi oluş düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.

Kessel, A., Green, J., Pinder, R., Wilkinson, P., Grundy, C. ve Lachowycz, K. (2009). Multidisciplinary research in public health: a case study of research on access to green space. Public Health. 123, 32–38.

Keyes, C. L. (2002). The mental health continuum: from languishing to flourishing in life. Journal of Health and Social Behavior. 43, 207-222.

Keyes, C. L., Dhingra, S. S. ve Simoes, E. J. (2010). Change in level of positive mental health as a predictor of future risk of mental illness. American Journal of Public Health. 100, 2366-2371.

Kılıçlar, A., Aysen, E. ve Küçükergin, F. (2017). Demografik değişimlerin turizm türleri üzerindeki belirleyici etkisi: Üçüncü yaş turizmi. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, (2), 80-100.

Kim, M. ve Kim, C. (2018). Lifestyle and travel motivation of the elderly in South Korea: baseline characteristics and the relationship between demographic factors. International Journal of Hospitality & Tourism Administration. 1-24.

Kim, D., Park, J., & Park, B. J. (2024). How do leisure activities impact leisure domain and life domain satisfaction and subjective well‐being?. International Journal of Tourism Research, 26(1), e2618.

Kozak, M. (2001). Repeaters’ behaviour at two distinct destinastions. Annals of Tourism Research. 28(3), 784-807.

Lee, A. C. K. ve Maheswaran, R. (2011). The health benefits of urban green spaces: a review of the evidence. Journal of Public Health. 33, 212–222.

Lee G.R., Seccombe K. ve Shehan C. L. (1991). Marital status and personal happiness: an analysis of trend data. Journal of Marriage and the Family. 839-844.

Lindsay, J.J. ve Ogle, R.A. (1972). Socioeconomics patterns of outdoor recreation use near urban areas. Journal of Leisure Research. 4, 19-20.

McMahon, S. ve Fleury, J. (2012). Wellness in older adults: a concept analysis. Nurs Forum. 47, 39-51.

Milligan, C., Gatrell, A. ve Bingley, A. (2004). Cultivating health: therapeutic landscapes and older people in Northern England. Social Science & Medicine. 58, 1781-1793.

Owen, F. K. ve Çelik, N. D. (2018). Yaşam boyu sağlıklı yaşam ve iyilik hali. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 10(4), 440-453.

Ölüç, F. (2007). Kentsel kesimde yaşlılarda sağlıkla ilintili yaşam kalitesi. Yayınlanmış Tıpta Uzmanlık Tezi. Trakya Üniversitesi, Edirne.

Özdipçiner, N. S. (2008). Türk turizm pazarında yaşlı yabancı tüketicilerin turistik tercihleri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 1(2), 134-146.

Patterson, I. R. (2006). Growing Older: Tourism and Leisure Behaviour of Older Adults. CABI, UK.

Patuelli, R. ve Nijkamp, P. (2016).Travelmotivations of seniors: a review and a meta-analytical assessment. Tourism Economics. 22(4), 847-862.

Pereira, G., Christian, H., Foster, S., Boruff, B. J., Bull, F., Knuiman, M. ve Giles Corti, B. (2013). The association between neighborhood greenness and weight status: an observational study in Perth Western Australia. Environmental Health. 12, 49.

Pinquart, M. ve Schindler, I. (2009). Change of leisure satisfaction in the transition to retirement: A latent class analysis. Leisure Sciences, 31(4), 311-329.

Prayag, G. (2012). Senior travelers’ motivations and future behavioral ıntentions: the case of nice. Journal of Travel & Tourism Marketing. 29(7), 665-681.

Robertson, D. N. (2001). The ımpact of travel on older adults: an exploratory ınvestigation. Tourism (Zagreb). 49, 99-108.

Samawi, H. M. (2013). Daily walking and life expectancy of elderly people in the ıowa 65+ rural health study. Frontiers in Public Health. 1, 11.

Seçilmiş, C. (2012). Termal turizm destinasyonlarından duyulan memnuniyet düzeyinin tekrar ziyaret niyetine etkisi: Sakarıılıca örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 11(39), 231-250.

Sevil, T. ve Şimşek, K. Y. (2019). Yaşlıların boş zaman aktivitelerine katılımlarında algıladıkları boş zaman tatmininin demografik özelliklere göre analizi. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences. 1(2), 54-70.

Shoemaker, S. (1989). Segmentation of the senior pleasure travel market. Journal of Travel Research. 27(3), 14-21.

Shonk, D. J. ve Chelladurai, P. (2008). Service quality, satisfaction, and ıntent to return in event sport tourism. Journal of Sport Management. 22(5), 587– 602.

Sugiyama, T. ve Ward Thompson, C. (2007). Outdoor environments, activity and the wellbeing of older people: Conceptualising environmental support. Environment and Planning A. 39, 1943-1960.

Şenol, O. ve Cansever, İ. H. (2023). Yaşlı nüfusun geleceği ve sağlık hizmetleri ile ilişkilendirilmesi: Dünya bankası gelir grupları üzerine bir araştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 34(2), 267-283.

Taşkıran, A. ve Kaya, İ. (2015). Huzurevinde kalan yaşlılara uygulanan 12 haftalık sportif rekreasyon programının bazı antropometrik ve fizyolojik parametrelere etkisinin incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi. 2(1), 23-30.

TUİK, (2024). Aktif Yaşlanma Endeksi. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Aktif-Yaslanma-Endeksi-202457937#:~:text=Ya%C5%9Fl%C4%B1%20n%C3%BCfus% 20 olarak %20kabul%20edilen,10%2C6'ya%20y%C3%BCkseldi.

Turhan, S. (2019). Yaşlılarda rekreatif etkinliklerden core egzersiz programının bazı fiziksel uygunluk ve psikolojik parametreler üzerine etkisi Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.

UNWTO, (2011). Uluslararası Turizm Önemli Noktaları, 2011 Baskısı, BM Turizmi, Madrid.

UNWTO, (2024). Uluslararası Turizm Önemli Noktaları, 2024 Baskısı, BM Turizmi, Madrid.

Uslu, Y., Gedikli, E., Yılmaz, E., Aygın, S., ve Özyalvaç, E. (2025). Türkiye'nin ileri yaş sağlık turizmi alanındaki avantajlarının değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 36(1), 1-13.

Uysal, M. ve Hagan, L. R. (1993). Motivation of Pleasure to Travel and Tourism. In M. A. Khan, M. D. Olsen, ve T. Var (Eds.), VNR’S Encyclopedia of hospitality and tourism (798–810).Van Nostrand Reinhold, New York.

Yetiş, Ü. (2008). Orta Öğrenim Öğrencilerinin Boş Zaman Değerlendirme Eğilimleri. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Yıldırım, S. (1997). Üçüncü yaş turizmi ve bunun türkiye açısından değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi. 8(1-2), 77-81.

Zeithaml, V. A., Berry, L. L., ve Parasuraman, A. (1996). The behavioral consequences of service quality. Journal of Marketing. 60(2), 31-46.

Ward Thompson, C. ve Aspinall, P. A. (2011). Natural environments and their impact on activity, health, and quality of life. Applied Psychology: Health and Well-Being. 3, 230-260.

World Health Organization, (2004). Promoting mental health: Concepts emerging evidence and practice. Summary report, World Health Organisation, Geneva.

World Health Organization, (2014). Mental health: a state of well-being.

World Population Prospects, (2022). World population prospects 2022 summary of results. Department of Economic and Social Affairs, 3-11.